Κι ενώ η ελληνική κυβέρνηση έχει αποδείξει πολλάκις την αποστροφή της προς της Δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση και με το νέο της νομοσχέδιο προσπαθεί να προωθήσει τα ιδιωτικά συμφέροντα, τώρα φαίνεται να αποκλείει και τα προσφυγόπουλα από το αναπαλλοτρίωτο δικαίωμα στην Παιδεία, με πρόφαση… τον κορονοϊό, που έχει αποδειχθεί εξαιρετικά βολικός για την κυβέρνηση σε παρόμοιες καταστάσεις σαν κι αυτήν.
Γράφει η Φωτεινή Κοσμοπούλου* στο Alfavita
Η κυβέρνηση αποφάσισε την παράταση της καραντίνας μέχρι 21 Ιουνίου στα ΚΥΤ προσφύγων στα νησιά καθώς και σε δομές στο εσωτερικό της χώρας, ανάμεσα σε αυτές και στο στρατόπεδο του Κουτσόχερου, χωρίς να υπάρχει κανένας λόγος. Στην απόφαση αυτή αντιδρούν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα οι οποίοι δηλώνουν, ότι μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει κανένα επιβεβαιωμένο κρούσμα από τον ιό covid 19. Η απόφαση αυτή δεν δικαιολογείται από την άποψη της δημόσιας υγείας, αντίθετα δημιουργεί διακρίσεις, στιγματίζει, περιθωριοποιεί τους πρόσφυγες και αυξάνει την ευαλωτότητά τους απέναντι στην πανδημία καθώς τους εγκλωβίζει σε απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης θέτοντας την υγεία τους σε κίνδυνο. Ενάμιση μήνα μετά την άρση των απαγορεύσεων στη χώρα και ενώ ετοιμάζεται ακόμα και άνοιγμα στον τουρισμό, το lockdown στον προσφυγικό πληθυσμό στερείται αναλογικότητας, εντείνει τις διακρίσεις και συρρικνώνει δικαιώματα. Ο επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα απηύθυνε έκκληση προς την ελληνική κυβέρνηση, τις τοπικές αρχές και τους πολίτες να αντιμετωπίσουν τους πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο ισότιμα με τους υπόλοιπους κατοίκους της χώρας.
Συνέπεια αυτής της μεροληπτικής στάσης της ελληνικής πολιτείας είναι και η εξαίρεση των παιδιών των προσφύγων από την εκπαίδευση. Τα σχολεία άνοιξαν, όμως στα προσφυγόπουλα δεν επιτρέπεται να επιστρέψουν σε αυτά. Παραμένουν απομονωμένα και εγκλωβισμένα στα στρατόπεδα χωρίς να υπάρχει κανένας σχεδιασμός για το χρονικό διάστημα που θα παραμείνουν εκτός σχολείου και πώς θα αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση. Η τηλεκπαίδευση, που τόσο πανηγύρισε το υπουργείο για αυτήν, είναι πρακτικά αδύνατη στους πρόσφυγες, όπως άλλωστε και για ένα μεγάλο κομμάτι ντόπιων μαθητριών και μαθητών.
Η εκπαίδευση είναι πρωταρχικής σημασία για τα προσφυγόπουλα και τις οικογένειές τους. Είναι βασικός θεσμός ένταξης που συμβάλει στην ομαλή επιστροφή των παιδιών σε μια κανονικότητα που τόσο έχουν στερηθεί. Το σχολείο είναι μια ανοιχτή πόρτα στην ελπίδα, είναι χώρος χαράς, παιχνιδιού και μάθησης, είναι επικοινωνία και αισιοδοξία για το μέλλον που το κάθε παιδί δικαιούται. Πολύ περισσότερο το δικαιούνται τα παιδιά που έχουν τραυματικές εμπειρίες, έχουν βιώσει πόλεμο, βία, εκτοπίσεις, αποχωρισμούς και απώλειες. Τα προσφυγόπουλα δίνουν ένα τεράστιο αγώνα για επιβίωση και ψυχολογική σταθερότητα μέσα σε ένα τραυματικό παρόν, αυτό του εγκλεισμού στις σκληρές συνθήκες των στρατοπέδων. Το σχολείο είναι επιτακτική ανάγκη για να μην αποτελέσουν μια χαμένη γενιά.
Το δικαίωμα στην εκπαίδευση είναι κατοχυρωμένο για όλα τα παιδιά του κόσμου από Διεθνείς Συμβάσεις όπως η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η Διεθνής Σύμβαση Για Τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και το ελληνικό Σύνταγμα. Η χώρα μας έχει υπογράψει αυτές τις συμβάσεις και υποχρεώνεται να εξασφαλίσει εκπαίδευση σε όλα τα παιδιά. Στην πραγματικότητα όμως το αυτονόητο και ρητά καθορισμένο δικαίωμα όλων των παιδιών στην εκπαίδευση αμφισβητείται από τις κυβερνητικές πολιτικές, παραμένει απροστάτευτο και ανάγεται σε θεωρητική εξαγγελία. Σύμφωνα με στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας της unicef και του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης πάνω από το 50% των προσφυγόπουλων δεν εντάσσονται στη εκπαίδευση. Η μέχρι τώρα παρεχόμενη εκπαίδευση στους πρόσφυγες ήταν ελλιπής και αποσπασματική με απουσία ή δυσλειτουργία των Τμημάτων Υποδοχής, τα οποία όσα λειτούργησαν να στελεχώνονται με μεγάλη καθυστέρηση. Η λειτουργία των απογευματινών τμημάτων (ΔΥΕΠ), μακριά από τα υπόλοιπα παιδιά, δημιούργησαν ένα καθεστώς γκετοποίησης που δεν εξυπηρέτησε τα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών και κυρίως εκείνο της ένταξης μέσω της συνεκπαίδευσης.
Η απρόσκοπτη πρόσβαση των παιδιών προσφύγων στην εκπαίδευση έχει μεγάλη σημασία για το σύνολο της κοινωνίας γιατί βελτιώνει τη συνοχή και τη ευημερία της. Είναι προϋπόθεση για τη δημιουργία ενός πολιτισμού δημοκρατίας, σεβασμού, ισότητας, αλληλεγγύης, δικαιοσύνης στο σχολείο και την κοινωνία. Αντιθέτως, ο αποκλεισμός μόνο παθογένειες μπορεί να προκαλέσει στο σύνολο του πληθυσμού εντείνοντας τα φαινόμενα ξενοφοβίας, ρατσισμού και βίας. Δεν μπορούμε να παραβλέπουμε ότι κάθε αποκλεισμός ευπαθούς ομάδας από τη δωρεάν πρόσβαση στα κοινωνικά αγαθά, προετοιμάζει τον αποκλεισμό και άλλων τμημάτων του πληθυσμού από αυτά. Αυτό ήδη το αισθανόμαστε έντονα στο χώρο της παιδείας με τους εξεταστικούς φραγμούς, τη διογκούμενη παραπαιδεία, την υποχρηματοδότηση των δομών ενισχυτικής εκπαίδευσης, τη σχολική διαρροή. Αν αποδεχτούμε ότι τα κοινωνικά αγαθά, όπως και αυτά της παιδείας και της υγείας, δεν θα παρέχονται σε όλους, τότε προετοιμάζουμε τον δρόμο για τον αποκλεισμό σταδιακά όχι μόνο των ευπαθών ομάδων ,αλλά όλων. Η ανοχή ύπαρξης χώρων εξαίρεσης κάθε δικαιώματος, διευρύνει αυτό το ενδεχόμενο ως κανονικότητα για την πλειοψηφία της κοινωνίας. Η υπεράσπιση αυτών των αγαθών για τους πρόσφυγες είναι συμβολή στην ευρύτερη υπεράσπισή τους για τους κοινωνικά αποκλεισμένους, για όλους όσους το σύστημα θεωρεί βάρος και τελικά για όλους μας.
Οι ανισότητες και οι διακρίσεις δεν μπορούν να γίνονται ανεκτές. Όταν τα παιδιά σε μια κοινωνία δεν έχουν στέγη, δεν έχουν γιατρό, δεν πηγαίνουν σχολείο «όλα μυρίζουν άλλη μια σκάρτη μέρα» για τον πολιτισμό μας και την ανθρωπότητα. Οι δάσκαλοι οφείλουμε να υπερασπιστούμε τα ανθρώπινα δικαιώματα, να εξασφαλίσουμε ασφαλές και υποστηρικτικό σχολικό περιβάλλον για όλα τα παιδιά. Οφείλουμε να διεκδικήσουμε ποιοτική εκπαίδευση για όλους και κυρίως για τις ευάλωτες ομάδες. Για μια κοινωνία της ισότητας των διαφορετικών και των δικαιωμάτων για όλους.
*Φωτεινή Κοσμοπούλου, δασκάλα σε Δομή Υποδοχής Και Εκπαίδευσης Προσφύγων από το camp του Κουτσόχερου Λάρισας
Πηγή: Alfavita
