Οι εξελίξεις γύρω από το εμβόλιο κατά του κορονοϊού πληθαίνουν το τελευταίο διάστημα, ειδικά μετά την ανακοίνωση των Pfizer και BioNTech ότι έχουν το εμβόλιο. Είμαστε πράγματι κοντά στην αποτελεσματική καταπολέμηση του κορονοϊου; Θα έχουμε πάνω από ένα εμβόλια που θα διατεθούν στην αγορά; Θα είναι δωρεάν ή όχι;
Τα μέλη της CONTENTATIVA, μιας νεοσυσταθείσας μη κερδοσκοπικής ομάδας, που εξειδικεύεται στο video-advocacy και στη ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών, φιλοξενούνται στο rosa.gr και συζητούν με τον Δημήτρη Ραπίδη για το ζήτημα του εμβολίου. Η ομάδα παρακολουθεί από κοντά τις σχετικές με το εμβόλιο εξελίξεις και κινητοποιείται δυναμικά για την απρόσκοπτη διάθεσή του σε παγκόσμιο επίπεδο.
Pfizer και BioNTech ανακοίνωσαν ότι έχουν το εμβόλιο; Υπάρχουν και άλλες εταιρίες που βρίσκονται κοντά στην τελική προετοιμασία ενός εμβολίου;
Τα νέα είναι ενθαρρυντικά. Pfizer και BioNTech ανακοίνωσαν ότι σύμφωνα με μια πρώιμη ανάλυση των αποτελεσμάτων φάνηκε ότι τα άτομα που έλαβαν δύο δόσεις του εμβολίου σε απόσταση τριών εβδομάδων τη μία από την άλλη, εμφάνισαν πάνω από 90% λιγότερες περιπτώσεις συμπτωματικής Covid-19 από εκείνα που έλαβαν το εικονικό φάρμακο. Το εμβόλιο είναι το πρώτο που δοκιμάστηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες με σκοπό τη δημιουργία δεδομένων τελικής φάσης.
Αυτό συμβαίνει την ίδια στιγμή που οι ερευνητικές ομάδες και ο ακαδημαϊκός χώρος παγκοσμίως, μόλις και μετά βίας μιλούσαν για την πιθανότητα να υπάρξει ένα εμβόλιο που θα είναι 60% ή 70% αποτελεσματικό. Ο Αμερικανικός Οργανισμός Φαρμάκων (FDA) έχει θέσει μια ακόμα ένδειξη πριν δεχθεί να ξεκινήσει τη διαδικασία πρώιμης αδειοδότησης: θα πρέπει τουλάχιστον οι μισοί συμμετέχοντες στην φάση 3 να παρακολουθηθούν για τυχόν παρενέργειες για διάστημα δύο μηνών από τη μέρα που τους χορηγήθηκε η δεύτερη δόση του υποψήφιου εμβολίου. Υπάρχουν όμως επιπλέον δυο ζητήματα άλυτα που αφορούν το υποψήφιο εμβόλιο Pfizer/BioNTech: το ένα είναι ότι δεν γνωρίζουμε ακόμα αν προλαμβάνει τις βαριές περιπτώσεις που οδηγούν στο νοσοκομείο και σε θάνατο. Το δεύτερο που δεν γνωρίζουμε είναι αν προλαμβάνει τη μετάδοση σε άτομα που φέρουν τον ιό χωρίς συμπτώματα. Και βέβαια τα υπάρχοντα δεδομένα που ανακοίνωσαν οι δύο εταιρίες δεν έχουν δοθεί σε εξωτερική αξιολόγηση από άλλους επιστήμονες, ούτε έχουν δημοσιευθεί σε κάποιο ιατρικό περιοδικό. Είναι ακόμα σχετικά νωρίς.
Πόσες φάσεις μπορεί να έχει ένα εμβόλιο μέχρι να βγει με ασφάλεια; Και πόσος χρόνος απαιτείται;
Αυτό που γίνεται αυτή τη στιγμή με την έρευνα του εμβολίου είναι τελείως ασυνήθιστο. Διάφορες ερευνητικές ομάδες σε συνεργασία με φαρμακευτικές εταιρείες ως επί το πλείστον, έχουν ήδη χρηματοδοτηθεί από τα κράτη και τον ιδιωτικό τομέα ή έχουν συνάψει οικονομικά συμβόλαια για χορήγηση εκατομμυρίων δόσεων σε περίπτωση που βρουν το εμβόλιο, με σκοπό να μοιραστούν το επενδυτικό ρίσκο. Θέτοντας ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την αντιμετώπιση της πανδημίας ως παγκόσμια προτεραιότητα συγκεντρώνει σε μια ιστοσελίδα την κατάσταση που βρίσκονται αυτές οι έρευνες και οι δοκιμές παγκοσμίως σε πραγματικό χρόνο. Δυστυχώς τα ερευνητικά δεδομένα έχουν περιορισμούς στη δημοσιοποίησή τους, αυτά που είναι όμως ανακοινώσιμα καταγράφονται κωδικοποιημένα από τον Π.Ο.Υ.
Συνήθως αυτή η διαδικασία από τη στιγμή που βρεθεί ένα υποσχόμενο μόριο ή γονίδιο μέχρι να φτάσουμε στην ανάπτυξη φαρμάκου περνά από στάδιο προκλινικών δοκιμών, προκρίνεται για κλινικές δοκιμές σε φάση 1, 2, 3 σε ανθρώπους και αν φέρει σημαντικά αποτελέσματα, ξεκινά η διαδικασία έγκρισης της άδειας που αιτείται η εταιρεία ή η ερευνητική ομάδα. Εκεί ο Αμερικανικός Οργανισμός Φαρμάκων συνήθως πρώτος, μελετά το φάκελο που του υποβάλλεται και ο οποίος περιλαμβάνει όλα τα ερευνητικά δεδομένα αλλά και εξωτερικές αξιολογήσεις από άλλους ερευνητές επιστήμονες και δημοσιεύσεις σε ιατρικά περιοδικά. Οι άξονες που συνήθως λαμβάνονται υπόψη είναι ζητήματα αποτελεσματικότητας και ασφάλειας χωριστά αλλά και σε αλληλεπίδραση. Τα φάρμακα είναι χημεία και όπως ήδη γνωρίζουμε κάθε φάρμακο έχει ανεπιθύμητες ενέργειες. Το θέμα είναι τι κενό καλύπτουν ως προς την αντιμετώπιση των ασθενειών, αλλά και πόσο ανεκτές είναι οι παρενέργειές τους σε σχέση με τα οφέλη που προσφέρει στη βελτίωση της υγείας ή την πρόληψη.
Η προαναφερθείσα διαδικασία παίρνει περίπου 10-13 χρόνια και ακολουθείται πάντα από την φαρμακοεπαγρύπνηση. Δηλαδή όταν το νέο φαρμακευτικό προϊόν κυκλοφορήσει στην αγορά και αρχίσουν πλέον να το χρησιμοποιούν ευρύτερα οι άνθρωποι, τι παρενέργειες τυχόν καταγράφονται. Αντιλαμβάνεστε τι προσπάθειες γίνονται για να συμπυκνωθεί αποτελεσματικά και με ασφάλεια όλο αυτό σε 1-2 χρόνια.
Εκτιμάτε ότι θα έχουμε πέραν του ενός εμβολίου; Το ευρωπαϊκό, το αμερικανικό και το κινεζικό για παράδειγμα;
Μελετώντας τη λίστα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας βλέπουμε άλλα έξι εμβόλια που βρίσκονται στην φάση 3 και δεν έχουν εγκαταλείψει. Οι ερευνητικές ομάδες και οι φαρμακοβιομηχανίες τους είναι αμερικανικών, κινεζικών, ρωσικών και αγγλικών συμφερόντων. Μακάρι να προχωρήσουν και αυτές οι προσπάθειες, γιατί μπορεί να δώσουν απαντήσεις στα υπάρχοντα κενά που προαναφέραμε.
Αν υποθέσουμε ότι βρεθεί το εμβόλιο τελικά δεν θα πρέπει να αναπαραχθούν εκατομμύρια δόσεις;
Αυτό είναι ένα επιπρόσθετο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουμε όταν βρεθεί το εμβόλιο. Η ανάπτυξη που χρειάζεται θα είναι πρωτόγνωρη και ως προς το μέγεθος και ως προς το χρόνο. Τουλάχιστον αυτή είναι η πρόκληση, αν θέλουμε το εμβόλιο να φτάσει παντού και όχι σε «κάποιες» χώρες που έχουν υπογράψει συμβόλαια αποκλειστικότητας.
Γενικά όπως προσπαθούμε να απαντήσουμε στην πανδημία με το ήδη υπάρχον επιχειρηματικό μοντέλο, είναι σα να μην καταλαβαίνουμε την αξία της συνεργασίας απέναντι σε ένα πρόβλημα που χτυπά τις πόρτες όλων μας. Άποψή μας είναι ότι θα έπρεπε όλα τα ερευνητικά δεδομένα να είναι ανοιχτά και διαθέσιμα. Έτσι τα προβλήματα που μια ερευνητική ομάδα θα ξεπερνούσε, θα βοηθούσαν τη συνολική έρευνα να προχωρήσει παγκοσμίως.
Αντίστοιχη συνεργασία θα έπρεπε να υπάρχει από τη στιγμή που βρίσκαμε το εμβόλιο στην ανάπτυξή του σε δισεκατομμύρια δόσεις που είναι αναγκαίες και μάλιστα σε μικρό χρονικό διάστημα. Δείτε τη συζήτηση που έχει ξεκινήσει στη Γερμανία. Βγήκε η CEO της Pfizer και είπε ότι δεν έχει πάρει χρήματα από τον αμερικανικό λαό για τις κλινικές μελέτες. Ναι, αλλά πήρε η BioNTech από τον γερμανικό λαό. Οι Γερμανοί αυτή τη στιγμή κάνουν ένα πολύ σοβαρό διάλογο: είναι σωστό επειδή εμείς πληρώσαμε να λάβουμε πρώτοι το εμβόλιο; Δεν είναι εύκολο να απαντήσει ένας λαός, ειδικά οι Γερμανοί, αυτή την ερώτηση. Πρέπει να τεθεί το ζήτημα με διαφορετικούς όρους.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο στο να κινηθούμε με αυτόν τον τρόπο που προτείνετε;
Είδαμε ότι η πανδημία έχει χτυπήσει αδιάκριτα σε όλον τον κόσμο, σε όλες τις κάστες, σε όλες τις τάξεις, σε όλες τις ιδεολογικές πεποιθήσεις. Επομένως σε αυτή την περίπτωση το να λέμε ότι δεν έχουμε άλλο κίνητρο, πλην του κέρδους, είναι λίγο σκληρό. Καταγράφονται σήμερα που μιλάμε 1,300,576 θάνατοι. Παρόλα αυτά ακόμα κι αν σκεφτούμε στο πλαίσιο του κέρδους, ήδη με τα χρήματα των φορολογούμενων πολιτών χρηματοδοτείται η έρευνα και η περαιτέρω ανάπτυξη. Άρα το επενδυτικό ρίσκο μοιράζεται. Θα μπορούσαμε λοιπόν να κάνουμε ένα συμβόλαιο με τις φαρμακευτικές εταιρείες που θα συνεισέφεραν στην κοινή παγκόσμια ερευνητική προσπάθεια και να πληρώναμε ένα είδος ανταμοιβής. Να βγαίναμε τελείως από την εταιρική αντίληψη του χρηματιστηριακού κέρδους. Θεωρούμε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα για να γίνει αυτό είναι ότι θα «εγγράφαμε» ως ανθρωπότητα ένα νέο παράδειγμα, το οποίο μετά γιατί να μην το εφαρμόσουμε και σε άλλες ασθένειες, ειδικά αν ήταν επιτυχημένο; Αυτό θα σήμαινε μια συστημική αλλαγή που αυτή τη στιγμή όσοι κυβερνούν και εξαρτώνται ή επηρεάζονται από το υπάρχον χρηματιστηριακό μοντέλο που διέπει ακόμα και τον τομέα της υγείας, δεν θα την επιτρέψουν.
Το τελικό εμβόλιο θα διατεθεί δωρεάν;
Πρέπει να διευκρινίσουμε τι εννοούμε δωρεάν. Εφόσον η ΕΕ έχει ήδη συνάψει συμβόλαια προαγοράς των δόσεων εμβολίων με 4 έως τώρα υποψήφιες ερευνητικές προσπάθειες από τη λίστα του Π.Ο.Υ. οι φορολογούμενοι έχουμε ήδη συμβάλλει. Ο ιδιωτικός τομέας έχει επίσης συμβάλλει. Αυτό που ζητάμε είναι διαφάνεια στο ποιος έχει δώσει τι και με τι όρους υπέγραψε η ΕΕ αυτά τα συμβόλαια. Έτσι θα μπορούσαμε να εκτιμήσουμε καλύτερα ως πολίτες την προτεινόμενη τελική τιμή.
Διαβάστε ακόμα:
Pfizer: Η άνοδος της μετοχής και τα κέρδη μετά την ανακοίνωση του εμβολίου
