Το χάσμα μεγαλώνει: 6ημερη εργασία στην Ελλάδα, 4ημερη εργασία στην Ευρώπη

«Έχουμε μια πολύ πετυχημένη πολιτική στα ζητήματα εργασίας. Θα γίνουμε Ευρώπη και ως προς το μέσο όρο της ανεργίας τα επόμενα χρόνια». Αυτό είχε δηλώσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης λίγο πριν τις Ευρωεκλογές του Ιουνίου, κατά τη διάρκεια διακαναλικής συνέντευξης Τύπου στα Χανιά της Κρήτης.

Γράφει η Τζένη Ντεμιράι

Έναν μήνα αργότερα, την 1η Ιουλίου 2024 τίθεται σε εφαρμογή ο ν. 5053/25.09.2023, ο οποίος ορίζει την εξαήμερη εργασία, αφαιρώντας από τον εργαζόμενο την ελεύθερη βούληση να αρνηθεί να δουλέψει πάνω από πέντε ημέρες εβδομαδιαίως και βαδίζοντας αρκετά βήματα μακριά από την Ευρώπη, η οποία από το 2015 επιδιώκει να φέρει στο «τραπέζι» την τετραήμερη εργασία, στην προσπάθεια να υπάρξει ισορροπία ανάμεσα στην επαγγελματική και προσωπική ζωή των εργαζομένων.

Και μπορεί τα στοιχεία από τις δοκιμές της τετραήμερης εργασίας στην Ευρώπη αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο να είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, στην Ελλάδα αποφασίστηκε να «κλείσουμε τα μάτια», να «γυρίσουμε την πλάτη» στην Ευρώπη, την εξέλιξη και το συμφέρον των πολιτών και να «υποδεχτούμε» έναν νόμο που θα κάνει την εξάντληση ακόμα μεγαλύτερη, το burnout ακόμα πιο συχνό και την ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής είδος υπό εξαφάνιση.

Το Βέλγιο έχει ήδη νομοθετήσει την τετραήμερη εργασία, ενώ ακόμα 6 χώρες της Ευρώπης έχουν κάνει δοκιμές, από τις οποίες φαίνεται ότι η μείωση των ημερών εργασίας βοηθά την ψυχική και σωματική υγεία, μειώνει το καυσαέριο και βελτιώνει την απόδοση στην εργασία, την προσωπική ζωή των πολιτών αλλά και τη σχέση των γονιών με τα παιδιά.

Ενώ, λοιπόν, στην Ευρώπη πάνε μπροστά κατανοώντας ότι δουλεύουμε για να ζούμε, εμείς μάλλον συνεχίζουμε να απομακρυνόμαστε από εκείνη, αφού το πιθανότερο είναι πως με αυτή την τακτική καταλήγουμε να ζούμε για να δουλεύουμε.

Το Βέλγιο είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που νομοθέτησε την τετραήμερη εργασία

Το Βέλγιο αποτέλεσε την πρώτη χώρα στην Ευρώπη που νομοθέτησε την τετραήμερη εργασία και επέτρεψε στους εργαζόμενους της χώρας να επιλέγουν να εργάζονται τέσσερις ημέρες εβδομαδιαίως αντί για πέντε, χωρίς να μειώνεται ο μισθός τους.
Η απόφαση πάρθηκε τον Φεβρουάριο του 2022, ενώ ο νόμος τέθηκε σε εφαρμογή λίγους μήνες αργότερα, στις 21 Νοεμβρίου του ίδιου έτους.

Μπορεί ο νόμος να επιτρέπει στους εργαζόμενους να εργάζονται τέσσερις ημέρες την εβδομάδα λαμβάνοντας μισθό πλήρους απασχόλησης, ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι εργάζονται λιγότερο, καθώς ο φόρτος εργασίας παραμένει ο ίδιος. Στην ουσία, όσοι επιλέγουν αυτό το μοντέλο εργασίας καλούνται να συμπυκνώσουν τις ώρες εργασίας τους σε λιγότερες ημέρες.
Ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Αλεξάντερ Ντε Κρου, δήλωσε πως στόχος είναι η αλλαγή να βοηθήσει να γίνει πιο ευέλικτη η αγορά εργασίας του Βελγίου και να διευκολύνει τους ανθρώπους να συνδυάσουν την οικογενειακή ζωή με την καριέρα τους.

Σε εξέλιξη οι δοκιμές στη Γερμανία

Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF), η μέση εβδομάδα εργασίας στη Γερμανία είναι 34,2 ώρες, βάζοντας την ψηλά στη λίστα με τις χώρες της Ευρώπης που οι εργαζόμενοι δουλεύουν λιγότερο. Παρόλα αυτά, τα συνδικάτα ζητούν περαιτέρω μείωση των ωρών εργασίας, γεγονός που δεν φαίνεται απίθανο να επιτευχθεί, παρότι η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα έλλειψης προσωπικού.

Από την 1η Φεβρουαρίου 2024, 45 εταιρείες στη Γερμανία άρχισαν να δοκιμάζουν την 4ήμερη εβδομάδα εργασίας σε ένα πείραμα που θα διαρκέσει συνολικά έξι μήνες. Στην πειραματική δοκιμή, της οποίας ηγούνται η εταιρεία συμβούλων διαχείρισης Intraprenör με έδρα το Βερολίνο μαζί με τη μη κερδοσκοπική οργάνωση 4 Day Week Global (4DWG), συμμετέχουν εταιρείες που έχουν την δυνατότητα να προσαρμόσουν την εβδομάδα εργασίας τους καθώς σε κάποιους κλάδους αυτό είναι ανέφικτο.
Σύμφωνα με έρευνα της Forsa, το 71% των εργαζομένων στη Γερμανία θα ήθελε να έχει τη δυνατότητα να εργάζεται μόνο τέσσερις ημέρες την εβδομάδα.

Συγκεκριμένα, 3 στους 4 ερωτηθέντες δήλωσαν ότι υποστηρίζουν το ενδεχόμενο η κυβέρνηση να διερευνήσει την καθιέρωση μιας τετραήμερης εργασίας. Την ίδια στιγμή, 2 στους 3 εργοδότες τάσσονται υπέρ αυτής της προοπτικής.
Τα ποσοστά δείχνουν θετική στάση εργαζόμενων και εργοδοτών, ωστόσο, η γερμανική κυβέρνηση δεν έχει νομοθετήσει ακόμα την τετραήμερη εργασία.

Η 4ημερη εργασία μείωσε κατά 19% την εργασιακή εξάντληση στην Πορτογαλία

Υπέρ της ιδέας για τετραήμερη εργασία φαίνεται να είναι και η Πορτογαλία, αφού το 2023 41 πορτογαλικές εταιρείες εφάρμοσαν δοκιμές μείωσης των ημερών εργασίας, ενώ 21 από αυτές συντόνισαν την 6μηνη εφαρμογή της δοκιμής.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της 4 Day Week Global, κατά τους πρώτους τρεις μήνες, περισσότεροι από 1.000 εργαζόμενοι στις εταιρείες αυτές μείωσαν τον χρόνο εργασίας τους κατά 13,7%. Μέχρι στιγμής, η δοκιμή έφερε φανταστικά αποτελέσματα, με την εργασιακή εξάντληση να μειώνεται κατά 19%, τις προκλήσεις για τη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής να μειώνονται από 46% σε 8%, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων θα συμφωνούσε να επιστρέψει στην 5ήμερη εβδoμάδα μόνο αν λάμβανε αύξηση μισθού.

Η βρετανική δοκιμή έδειξε μείωση άγχους και καλύτερη ισορροπία επαγγελματικής – προσωπικής ζωής

H 4 Day Week Global πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη δοκιμή 4ημερης εργασίας στη Βρετανία, από τον Ιούνιο έως τον Δεκέμβριο του 2022, με τη συμμετοχή 61 εταιρειών και 2.900 εργαζόμενων. Η δοκιμή στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Από τις 61 εταιρείες που συμμετείχαν, 56 συνεχίζουν με την τετραήμερη εργασία (92%), ενώ 18 από αυτές επιβεβαιώνουν ότι η πολιτική αυτή είναι μια μόνιμη αλλαγή.

Μερικά από τα πιο σημαντικά οφέλη της μικρότερης διάρκειας ωρών εργασίας εντοπίστηκαν στην ευημερία των εργαζομένων. Στοιχεία της 4 Day Week Global δείχνουν ότι το 39% των εργαζομένων ήταν λιγότερο στρεσαρισμένοι μετά τη δοκιμή, και το 71% είχε μειωμένα επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης στο τέλος της δοκιμής. Ομοίως, τα επίπεδα άγχους, κόπωσης και τα προβλήματα ύπνου μειώθηκαν, ενώ η ψυχική και σωματική υγεία βελτιώθηκαν.

Η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής βελτιώθηκε επίσης σε όλη την δοκιμαστική περίοδο. Οι εργαζόμενοι θεώρησαν επίσης ευκολότερο να εξισορροπήσουν την εργασία τους με τις οικογενειακές και κοινωνικές τους υποχρεώσεις – για το 54%, ήταν ευκολότερο να εξισορροπήσουν την εργασία με το νοικοκυριό και οι εργαζόμενοι ήταν επίσης πιο ικανοποιημένοι με τα οικονομικά του νοικοκυριού τους, τις σχέσεις τους και τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονταν τον χρόνου τους.

Ισπανία: Η τετραήμερη εβδομάδα εργασίας βελτιώνει την υγεία μειώνει τις εκπομπές καυσίμων και κάνει καλό στα παιδιά

Τη μείωση του άγχους κατά την δοκιμή της τετραήμερης εργασίας έδειξε και πιλοτικό πρόγραμμα που εφαρμόστηκε στην Ισπανία το 2023. Εκτός αυτού, όμως, στην Ισπανία παρατηρήθηκε και μείωση εκπομπών καυσίμων αλλά και οφέλη που σχετίζονται με τα παιδιά και τον τουρισμό.

Όπως επισημαίνει το Reuters, η Βαλένθια, η τρίτη μεγαλύτερη της Ισπανίας με περισσότερους από 800.000 κατοίκους, εφάρμοσε τη δοκιμή, προγραμματίζοντας οι τοπικές αργίες να πέφτουν σε τέσσερις διαδοχικές Δευτέρες μεταξύ 10 Απριλίου και 7 Μαΐου το 2023, επηρεάζοντας 360.000 εργαζόμενους.

Πολλοί συμμετέχοντες χρησιμοποίησαν τις ημέρες αυτές για να αναπτύξουν πιο υγιεινές συνήθειες, όπως η άθληση, η ξεκούραση και η κατανάλωση σπιτικού φαγητού, ενώ τα δεδομένα έδειξαν βελτίωση της αυτοαντιλαμβανόμενης κατάστασης της υγείας, χαμηλότερα επίπεδα άγχους και καλύτερα συναισθήματα όσον αφορά την κούραση, την ευτυχία, τη διάθεση και την προσωπική ικανοποίηση.

Η Ισλανδία είναι μια από τις πρωτοπόρους χώρες στην τετραήμερη εβδομάδα εργασίας

Από το 2015 έως το 2019, η Ισλανδία διεξήγαγε τη μεγαλύτερη πιλοτική εφαρμογή στον κόσμο μιας εβδομάδας εργασίας 35 έως 36 ωρών (μειωμένη από τις παραδοσιακές 40 ώρες), χωρίς καμία απαίτηση για ανάλογη μείωση των αμοιβών. Περίπου 2.500 άτομα έλαβαν μέρος στη δοκιμαστική φάση.

Η μελέτη οδήγησε επίσης σε μια σημαντική αλλαγή στην Ισλανδία, με σχεδόν το 90% του ενεργού πληθυσμού να έχει πλέον μειωμένο ωράριο ή άλλες διευκολύνσεις.Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το άγχος και η εξουθένωση των εργαζομένων μειώθηκαν και υπήρξε βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ ζωής και εργασίας.

Διχασμένοι οι πολίτες στη Σουηδία με την 4ήμερη εβδομάδα εργασίας

Στη Σουηδία, η τετραήμερη εβδομάδα εργασίας με πλήρη αμοιβή δοκιμάστηκε το 2015 με μικτά αποτελέσματα.
Η πρόταση ήταν να δοκιμαστούν εξάωρες εργάσιμες ημέρες αντί για οκτάωρες χωρίς απώλεια αποδοχών, αλλά, όπως επισημαίνει το euronews, δεν ήταν όλοι ευχαριστημένοι με την ιδέα. Η ανταπόκριση από το ιατρικό προσωπικό ήταν θετική, ωστόσο το πείραμα δέχτηκε επίσης πολλές επικρίσεις.

Αποτελεί, βέβαια, σημαντική επιτυχία το γεγονός ότι ορισμένες εταιρείες, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία Toyota, επέλεξαν να διατηρήσουν τα μειωμένα ωράρια για τους εργαζομένους τους και μετά τις δοκιμές. Η αυτοκινητοβιομηχανία είχε ήδη αποφασίσει να το κάνει αυτό για τους μηχανικούς πριν από 10 χρόνια και επέμεινε στην απόφασή της.