Ο Ντόναλντ Τραμπ έχασε τις εκλογές και αποχωρεί από τον Λευκό Οίκο. Το επίκεντρο τώρα μετατοπίζεται στο τι θα συμβεί μετά τον Τραμπ: Τι μπορούμε να περιμένουμε από την νέα διοίκηση Μπάιντεν; Η πιο σύντομη απάντηση είναι «όχι πολλά».
Του Μπάρι Έϊντλιν
Πέρα από το προσωπικό στυλ ηγεσίας που θα θελήσει να προωθήσει ο Μπάιντεν, το σαφές μήνυμα είναι ότι το Δημοκρατικό Κόμμα θέλει να γιατρέψει τις πληγές που αφήνει πίσω του ο Τραμπ. Η «κληρονομιά» του απερχόμενου Αμερικανού προέδρου είναι…μεγάλη: Αύξηση των ανισοτήτων, ένα κατακερματισμένο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, ένα διαλυμένο, υπερσυντηρητικό σύστημα μετανάστευσης, μια αστυνομία γεμάτη ρατσιστικούς θύλακες, αποδυναμωμένα συνδικάτα. Πολλά θέματα που δύσκολα αντιμετωπίζονται σε μια τετρατία, πολλώ δε μάλλον από μια ηγεσία που δεν έχει τη δυναμική της αλλαγής, αλλά της επαναφοράς στο προηγούμενο status quo.
Παρά το γεγονός ότι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ισχυρή κοινωνική στήριξη σε προοδευτικές πολιτικές, όπως η διαγραφή του φοιτητικού χρέους ή το «Medicare for All», παρά το γεγονός ότι οι Δημοκρατικοί ελέγχουν το Κογκρέσο, είναι σχεδόν απίθανο να δούμε υιοθέτηση προοδευτικών πολιτικών που καλύπτουν τα αιτήματα της κοινωνικής πλειοψηφίας. Η διοίκηση Μπάιντεν είναι γεμάτη με λομπίστες, διεκπεραιωτές, ανθρώπους της Wall Street.
Από την πλευρά των Ρεπουμπλικανών, η άρνηση του Τραμπ να αποδεχθεί την ήττα του έχει δημιουργήσει ένα ακόμη μεγαλύτερο χάος στο κόμμα. Ενώ κανένα από τα κορυφαία στελέχη του κόμματος δεν πιστεύει πραγματικά ότι ο Τραμπ κέρδισε και ότι υπήρξε νοθεία, οι περισσότεροι βρίσκονται αντιμέτωποι με μια δοκιμασία από τον απερχόμενο πρόεδρο, που τους ζητά να τον υποστηρίξουν φανερά ή σιωπηρά και να αρνηθούν την πραγματικότητα και το εκλογικό αποτέλεσμα.
Η υπεράσπιση των ισχυρισμών του Τραμπ για απάτη και νοθεία στις εκλογές έδωσε «οξυγόνο» στους θεωρητικούς των σκοτεινών συνομοσιών, στην alt-right, στο QAnon, σε όλη την ακροδεξιά και τους νεοναζί, πολλοί από τους οποίους εισέβαλαν στο Καπιτώλιο. Την ίδια στιγμή, ο Τραμπ έχει κερδίσει ήδη πάνω από 200 εκατ. δολάρια, ζητώντας στήριξη από τους υποστηρικτές του για τον «νομικό αγώνα» που θα κάνει για την ανατροπή του εκλογικού αποτελέσματος της 3ης Νοεμβρίου.
Οι Ρεπουμπλικανοί έχουν χάσει τον προσανατολισμό τους. Η άλλοτε ηγεμονική συντηρητική αφήγηση της «μικρής κυβέρνησης», της προσωπικής ευθύνης και της ευημερίας έχει αποδειχθεί «κούφια» μετά από τη βαθιά οικονομική κρίση και την πανδημία, τις τεράστιες απώλειες θέσεων εργασίας, τη στασιμότητα των μισθών και τη συνολική παρακμή σε πολλές περιοχές και σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού στις ΗΠΑ.
Κανένα από τα δύο κόμματα δεν είναι ικανό να διατυπώσει ένα θετικό πολιτικό όραμα που θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση ενός νέου συλλογικού αφηγήματος, που θα μπορεί να ακολουθεί είτε την παράδοση του κεϋνσιανισμού είτε του συντηρητικού φιλελευθερισμού των προηγούμενων δεκαετιών. Εν μέρει, αυτό συμβαίνει επειδή απουσιάζουν τα παραδοσιακά οργανωτικά σχήματα για την διαμόρφωση ενός τέτοιου οράματος, αλλά και από το γεγονός ότι η νεοφιλελεύθερη εκδοχή του καπιταλισμού δεν προσεγγίζει καθόλου το λεγόμενο «γενικό συμφέρον».
Παράλληλα, ένα μεγάλο μέρος του οικοσυστήματος της Αριστεράς δεν μπορεί να διαμορφώσει πλειοψηφικές συνθήκες επικράτησης, εγκλωβισμένο κυρίως σε εκρήξεις διαμαρτυρίας χωρίς ρεαλιστικό όραμα.
Όπως έγραφε ο Αντόνιο Γκράμσι, «η κρίση συνίσταται ακριβώς στο γεγονός ότι το παλιό πεθαίνει και το νέο δεν μπορεί να γεννηθεί: σ’αυτό το μεσοδιάστημα εμφανίζονται τα πιο ποικίλα νοσηρά φαινόμενα». Αυτό ακριβώς το απόσπασμα αποτυπώνει τη σημερινή πραγματικότητα, τη φάση αστάθειας και ρευστότητας και στις ΗΠΑ και παγκοσμίως. Το πότε θα βγούμε από αυτή την κατάσταση είναι ακόμα άγνωστο.
*Ο Μπάρι Έϊντλιν είναι αναπληρωτής καθηγητής κοινωνιολογίας στο πανεπιστήμιο McGill του Καναδά.
